بشر همواره در طول تاریخ در صدد تسهیل کار با بازده بیشتر بوده ، لکن افزایش محصول با مکانیزه شدن کلیه مراحل کار امریست بدیهی ، بویژه این که حمل و نقل و جابجایی کردن بارهای سنگین قسمت عمده کار را تشکیل می دهد.
با توسعه روز افزون، صنعت احتیاج به وسائل بالابر نیز افزایش یافت و اکنون کلیه مراکز مهم صنعتی در دنیا مجهز به وسائل حمل ونقل و مکانیزم های بالابر هستند که مهمترین و پرکاربرد ترین آنها جرثقیل الکتریکی پلی می باشد .
با توجه به سرو کار داشتن تجهیزات بالابری با جان انسان،آن ها را در دسته تجهیزات پرخطر قرار داده وترویج بازرسی انواع جرثقیل با تسلط براستاندارد و مراجع مربوطه،کسب علم و مهارت بازرسی و همکاری نهادهای دولتی ضروری به نظرمی رسد.
(TOP Running double girder overhead crane)
یکی از رایج ترین بالابرها جرثقیل سقفی یا سالنی است ، جرثقیل های سقفی معمول ترین مورد جرثقیل های با کارکرد سنگین را دارند و شامل یک مجموعه بالابری که روی یک کالسکه (ترولی) نصب شده است ومی توانددر طول پل های جرثقیل حرکت عرضی نماید و مجموعه پل ها می توانند توسط مکانیسم حرکتی جرثقیل در طول مسیر سالن حرکت طولی نمایند .
جرثقیل های سقفی درسالن های نیروگاه ها، کارخانه های ذوب فولاد، سالن های تولید، سالن های مونتاژ، صنایع معدنی و بسیاری دیگر از صنایع مورداستفاده قرار گرفته و دارای ظرفیت های بالا تا حدود ۵۰۰ تن می باشند.
مکانیسم بالابری شامل مجموعه ای از درام، سیم بکسل، الکتروموتور ، گیربکس، ترمز، پولی، قلاب، یاتاقان وهوزینگ می باشد. این مجموعه طی مکانیسم هایی قابلیت جابه جا کردن باردر راستای قائم و درصفحه افق را به طور همزمان دارد .جرثقیل های سقفی از دو طریق کنترل و هدایت می شوند، یکی از اتاق کنترل (کابین اپراتور) و دیگری از طریق صفحه کنترل که بستگی به میزان استفاده از جرثقیل و ظرفیت آن دارد .
ISO 8306/CMAA 70 /ISIRI 4379/ ASME B30.2/FEM/
BS 466 /DIN 15018
این نوع جرثقیل شبیه به نوع رو رونده بوده با این تفاوت که مطابق شکل زیرکالسکه بر لبه باکس پل به طور آویز قرار گرفته و حرکت می کند ولی کلگی ها بر روی ریل های حرکت طولی بر تیرهای حمال سوار می شود ، استاندارد مرجع این نوع دستگاه
ASME B30.17 بوده و حداکثر ظرفیت آن برای نوع تک پل ۱۰ تن و برای نوع دو پل ۳۰ تا ۴۰ تن است .
مونوریل آویز شبیه به نوع سقفی بوده با این تفاوت که هر دو حرکت طولی وعرضی ، یعنی کالسکه وکلگی ها چنان چه در شکل ملاحظه می شود به طور آویز قرار داشته وحرکت می کنند ، استاندارد مرجع جهت بازرسی جرثقیل تک آویز ASME B30.11 است. جرثقیل های مونوریل معمولاً به صورت آویز تیرحمال Girder اصلی نصب می شوند و کاربردهای بسیار در صنایع در ظرفیت های پایین دارا می باشند. قیمت پایین و فضای کم مورد نیاز و توانایی حرکت بر مسیر منحنی از جمله مزایای این جرثقیل می باشند و تنها محدودیت آن ها ظرفیت حمل بار است که حداکثر ظرفیت آن ها ۱ تا ۲ تن است.
کلیه جرثقیلهای سقفی نو یا اصلاح و تعمیر شده باید قبل از اولین استفاده توسط بازرس ذیصلاح مورد بازرسی قرار گرفته تا از صحت عملکرد آن اطمینان حاصل شود.
بازرسی جرثقیل سقفی که در حال کار و سرویس منظم هستند بسته به بازه زمانی بازرسی به دو گروه تقسیم می شود: بازرسی جرثقیل سقفی به صورت مداوم و دوره ای.
مسئول ایمنی با صدور پرمیت باید تعیین کند آیا حین بازرسی جرثقیل سقفی شرایطی که شامل خطر باشد وجود دارد یا خیر.
بازرسی جرثقیل سقفی به شکل مداوم توسط اپراتور یا شخص متخصص با توجه به نوع سرویس جرثقیل در بازه های زمانی زیر انجام میگیرد:
بازرسی جرثقیل سقفی به صورت دوره ای، بازرسی ظاهری و چشمی دستگاه در محل توسط بازرس فنی و گزارش شرایط خارجی مشهود جهت آماده کردن زمینه ادامه کار دستگاه می باشد و با توجه به نوع سرویس بازرسی جرثقیل سقفی در بازه های زمانی زیر انجام می گیرد:
سرویس عادی: سالیانه
سرویس سنگین: سالیانه
سرویس سخت: سه ماهه
در بازرسی جرثقیل سقفی به صورت دوره ای علاوه بر موارد ذکر شده در بازرسی جرثقیل به شکل مداوم باید موارد زیر مورد بازرسی ظاهری قرار گیرد:
در بازرسی جرثقیل سقفی توجه خاصی باید در مورد مقاطعی که به سرعت خراب می شوند ( همچون موارد زیر) بکار گرفته شود:
در مورد بازرسی جرثقیل سقفی که در سرویس منظم قرار ندارند و برای مدت زمانی یکسال یا بیشتر مورد استفاده قرار نگرفته اند باید قبل از در سرویس قرار دادن جرثقیل مطابق موارد ذکر شده در بازرسی دوره ای مورد بازرسی قرار گیرند.
تست جرثقیل سقفی باید توسط بازرس فنی یا بازرس شخص ثالث ذیصلاح انجام شود. این آزمون شامل موارد زیر است و طی آن باید هرگونه عیب، شرایط یا صدای غیر عادی و اشکال عملکردی جرثقیل در بازرسی جرثقیل سقفی مورد توجه قرارگیرد :
الف- بالا بردن وپایین آمدن مجموعه قلاب
ب- حرکت کالسکه
ج- حرکت پل
د- سوئیچهای کنترل حدود؛ تنظیمات سوئیچ های کنترل حدود باید بوسیله آزمونهای حرکت بالابر با قلاب خالی و با افزایش سرعت به میزان حداکثر سرعت، تعیین شود. مکانیزم عمل تجهیزات کنترل حدود باید به گونهای قرار گیرد که این تجهیزات به منظور جلوگیری از برخورد قلاب یا مجموعه قلاب با هر قسمت کالسکه یا جرثقیل، در تمام شرایط و درزمان مناسب عمل کنند.
ه- تجهیزات قفل کننده، محدودکننده و نشاندهنده در صورت وجود.
تست بار جرثقیل سقفی
تست بار نامی
بار مجاز دستگاه در زمان کارکرد نباید بیش از ۱۰۰ % بار تست باشد. حداکثر بار مجاز جهت تست جرثقیل سقفی نباید بیش از ۱۰۰% ظرفیت نامی دستگاه باشد. تست بار نامی باید شامل حرکات زیر باشد:
-در تست جرثقیل سقفی بار تا فاصله مناسبی بالا برده شود تا اطمنیان حاصل شود که بار به طور کامل به اجزاء جرثقیل اعمال شده است.
– هنگام تست جرثقیل سقفی کالسکه به همراه بار در تمام طول پل حرکت داده شود.
– هنگام تست جرثقیل سقفی کالسکه به منتهی الیه دو طرف پل منتقل شده و سپس پل در تمام طول مسیر حرکت داده شود.
– هنگام تست جرثقیل سقفی درحین پایین آوردن بار آزمون، بار بوسیله ترمز متوقف و نگه داشته شود.
مطالب مرتبط