در این مقاله می‌خواهیم راجب تست آسانسور و تاریخچه‌ی آن بپدازیم، همراه ما باشید:
اطلاعات پیرامون تاریخچه آسانسور در جهان در دانشنامه‌‌های معتبر خارجی بسیار زیاد است. در دوران پیش‌صنعتی، آسانسورها با نمونه‌های مشابه خود متفاوت بودند. در سال ۱۰۰۰ میلادی، المرادی در کتاب اسرار خود از اختراع دستگاهی شبیه بالابر گفته است که برای بالابردن ابزارهای جنگی جهت تخریب قلعه‌های حکومت اسلامی در اسپانیا مورد استفاده قرار می‌گرفت. سپس پادشاه لویی پانزدهم دستور ساخت بالابری جهت جابه جایی مسافر با نام (صندلی پرنده) را در قرن هجدهم میلادی داد. به بیان دقیق‌تر، این درخواست در سال ۱۷۴۳ از سوی وی صادر شد. این آسانسور در بیرون بالکن پادشاه نصب شد و با کمک نیروی دست انسان حرکت می‌کرد.
در سال ۱۷۹۳، اولین آسانسور مجهز به پیچ محرک، توسط ایوان کولیبین ساخته و در کاخ زمستان نصب شد. ساخت این آسانسور گام مهمی در تاریخچه آسانسور محسوب می‌شود، زیرا این آسانسور را به عنوان نقطه آغازین تولید آسانسورهای مسافربری امروزی می‌دانند. جالب است بدانید در سال ۱۸۷۵ در فروشگاه بزرگی در نیویورک، آسانسوری طراحی، نصب و به بهره برداری رسید؛ اما تنها با گذشت سه سال متوقف شد زیرا مردم از پذیرش آن خودداری کرده و همچنان از پله ها استفاده می کردند.در اواسط قرن نوزدهم میلادی منبع انرژی آسانسورها، بخار آب بودند و به مرور زمان این آسانسورها تکمیل شده و به آسانسورهای امروزی تبدیل شدند.در سال ۱۸۸۰ اولین آسانسور برقی اختراع شد، در آلمان و توسط فردی به نام «ورنر فون سیمنر» ساخته و نصب گردید. این آسانسورها نسبت به آسانسورهای پیشین، دیگ های بخار با سرعت بالاتر و قابلیت حمل بار سنگین تری داشتند. از دیگر پیشرفت هایی که از گذشته تا این زمان در آسانسورسازی به وجود آمده، می توان به استفاده از شاسی برای آسانسور و انواع درب های اتوماتیک اشاره کرد.
یافتن دقیق‌ترین گزاره پیرامون اولین آسانسور ساخته شده در جهان در مقالات و کتاب‌های تاریخچه آسانسور، بسیار دشوار است؛ زیرا هریک از آنها نام اشخاص متفاوت را به عنوان سازنده اولین آسانسور مدرن در جهان ذکر کرده‌اند. در دوره صنعتی، آسانسورهایی که از فناوری مجهز به نیروی بخار برخوردار بودند، در آغاز قرن نوزدهم تولید شدند.
این آسانسورها توان جابه جایی حجم زیادی از کالاها در معادن و کارخانه‌ها را داشتند. در سال ۱۸۲۳، برتون و هومر، دو معمار لندنی، دستگاهی با نام (اتاق بالارونده) ساختند. این وسیله مجهز به نیروی بخار به یک جاذبه گردشگری در شهر لندن تبدیل شد. استفاده از آسانسور مذکور، منظره‌ای پانوراما و منحصر به فرد از شهر لندن به گردشگران ارائه می‌داد. در سال ۱۸۵۲، الیشا اوتیس در شهر نیویورک، پیشگام در تولید آسانسور ایمنی بود. این آسانسور به فرد اطمینان می‌داد که در صورت قطع شدن برق، اتاقک (کابین) سقوط نمی‌کند. ساختمان The Equitable Life نخستین مکانی بود که آسانسور مسافربری داشت. اولین آسانسور برقی نیز در سال ۱۸۸۰ توسط ورنر فون زیمنس آلمانی اختراع شد.
شواهد تاریخی کشور ایران ثابت می کند که آسانسور در مکان‌های منحصربه‌فرد (تخت جمشید)، (معبد آناهیتا) و (کاخ آپادانا)، قبل از زمان ارشمیدس نیز مورد استفاده قرار گرفته است. در واقع تاریخچه آسانسور در کشور ایران به دوران باستان برمی‌گردد، اما در عصر جدید نیز می‌توان قدمت این دستگاه در ایران را مورد بررسی قرار داد. با استناد به شواهد و مدارک تاریخی، نخستین آسانسورها در ساختمان‌های دوره اول حکومت پهلوی نصب و راه اندازی شده بودند.
ساختمان‌های اطراف خیابان امام خمینی مانند باشگاه افسران ستاد ارتش و کتابخانه ملی، همگی توسط کارشناسان و متخصصان آشنا به صنعت مذکور، به آسانسور مجهز شدند. به علاوه، نخستین آسانسور الکتریکی ایران برای یک ساختمان بلند در خیابان جمهوری اسلامی در سال ۱۳۲۹ شمسی طراحی و راه اندازی شد. پس از بازگشت به ایران، اولین آسانسور در کاخ گلستان نصب شد و در زمان احمد شاه نیز آسانسوری در پالایشگاه آبادان نصب گردید که متاسفانه در حال حاضر اثری از این آسانسورها باقی نمانده است.آسانسورها به دلیل آسایشی که برای انسان ها فراهم می کنند، در ایران نیز با استقبال خوبی رو به رو شدند و کم کم به صنعت پررونقی مبدل گشت و زمان صنعتی شدن آسانسور در ایران را می توان به ۸۰ سال پیش نسبت داد.
کلمه آسانسور در زبان فرانسوی با نام Ascenseur و در زبان انگلیسی با نام Elevator شناخته می‌شود. در زبان فارسی از واژه (بالابر) برای حمل بار و از واژه (آسانبر) جهت حمل انسان استفاده شده است. با استناد به شواهد موجود در مقالات تاریخچه آسانسور در جهان، واژه Elevator در اصل به عضله‌ای از بدن مربوط می‌شود که قادر است بخشی از بدن انسان را حرکت دهد. ریشه این واژه از زبان لاتین است. در سال ۱۷۸۷ واژه Elevator به عنوان دستگاه حمل و نقل بار در لغت نامه‌های معتبر ثبت شد.
انرژی در آسانسور به دو شکل مصرف می‌شود؛ مصرف انرژی در حال حرکت اتاقک و مصرف انرژی ایستا؛ مصرف انرژی در حالت ایستا به کنترلر برق، سیگنال‌های نمایش، نشانگرها، فن تهویه هوای اتاقک آسانسور و روشنایی داخل آن مربوط می‌شود. مصرف انرژی در حال حرکت اتاقک و در حالت ایستا به صورت مستقل محاسبه می‌شود.
میزان اندازه گیری مصرف انرژی در حال ایستا بسته به توان مصرفی بر مبنای وات است و میزان اندازه‌گیری مصرف انرژی در حال حرکت اتاقک به سیکل حرکتی بستگی دارد. سیکل حرکتی به حرکت کل آسانسور به سمت پایین و بالا گفته می‌شود.
آسانسور یا بالابر وسیله‌ای است که جهت انتقال از یک طبقه‌ای به طبقه دیگر در ساختمان‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. به بیان دقیق‌تر، آسانسور به مجموعه تجهیزات حمل و نقل گفته می‌شود که انتقال عمودی افراد و اجسام بین طبقات مختلف ساختمانی را فراهم می‌کند.
موتور آسانسور به عنوان قلب و مهمترین قطعه مجموعه تجهیزات سیستم آسانسور، وظیفه به حرکت درآوردن آسانسور را برعهده دارد. همچنین توقف آسانسور و انتقال به طبقه موردنظر، از طریق فشار بر دکمه‌های موجود روی تابلو فرمان آسانسور صورت می‌گیرد.
آسانسورها و بالابرهای صنعتی نقش بسزایی در حمل و نقل مواد اولیه، محصولات و کارکنان در طبقات صنایع دارد لذا عدم توجه به نکات فنی و ایمنی آسانسور و نیز ایمنی بالابر می‌تواند حوادث ناگواری را به همراه داشته باشد. بازرسی فنی و ایمنی از آسانسورهای صنعتی و تست بالابرها در دوره های زمانی مشخص مطابق با الزامات قانونی ضروری می باشد. از جمله الزامات قانون کار می توان به آیین نامه ذیل اشاره نمود:
با رشد ساخت و ساز ساختمان های بلند مرتبه اداری ، تجاری و مسکونی اهمیت تست آسانسور و بالابر به عنوان یکی از پرکاربردترین اجزای ساختمان بیش از پیش احساس می گردد و سالانه از بسیاری از خسارات جانی و مالی ناشی از عدم استانداردسازی آسانسورها جلوگیری می گردد. بازرسی آسانسور و بالابر طبق استانداردهای (ASME) انجمن مهندسان مکانیک آمریکا جهت ایمنی و سلامت انواع آسانسورها الزامی می باشد.
بازرسی آسانسورهای صنعتی و بالابرها در دوره های زمانی مشخص مطابق با الزامات قانونی ضروری می باشد. از جمله الزامات قانون کار می توان به آیین نامه ذیل اشاره نمود:
-آیین نامه ایمنی ساختمان کارگاه ها مرکز تحقیقات و تعلیمات حفاظت فنی و بهداشت کار/ فصل سوم / بخش اول
-تست آسانسور ها و تست بالابرهای صنعتی کششی و هیدرولیک مطابق استاندارد EN81.2/EN81.1
همچنین در راستای بازرسی آسانسور و بازرسی بالابر سازمان ملی استاندارد ایران نیز جهت حفظ جان و مال کاربران این وسیله پرکاربرد در زندگی روزمره، رعایت استانداردهای ISIRI6303-1را اجباری دانسته است.
خدمات بازرسی آسانسور شامل بازرسی تخصصی بخش های الکتریکی، مکانیکی و هیدرولیکی می باشد که در چهار بخش ذیل می باشد :
بالابر وسیله ای است که انجام کار در محیط هایی با دسترسی محدود را فراهم می کند و در صورتی که دارای نقص فنی باشد باعث سقوط فرد و یا جسم و از کار اُفتادگی کلی دستگاه و به وجود آمدن ضرر و زیان جانی و مالی زیادی می شود به همین منظور بازرسی و تست بالابر ها حائز اهمیت می باشد .
در صورتی که این بازرسی ها به طور منظم انجام گیرد ایراد ها مشخص و خطرات احتمالی , ضرر و زیان مالی و جانی به حداقل و ایمنی در محیط کار به حداکثر می رسد .
در فرایند تست آسانسور باید مراحل و اقداماتی انجام شوند. برخی از این اقدامات در بازرسی آسانسور پیشگیرانه هستند؛ یعنی از بروز خرابی و اختلال جلوگیری می‌کنند. بعضی دیگر سرویس و تعمیر مستقیم به حساب می‌آیند؛ بدین معنی که در عملکرد آسانسور نقص فنی وجود دارد و نیاز است بخش‌های متحرک و مکانیکی آن در دست تعمیر قرار بگیرد. این اقدامات به شرح زیر هستند:
در بازرسی آسانسور تست عملکرد پاراشوت در موتورخانه که معمولا” سیم بکسل را از روی فلکه اصلی گاورنر برداشته و در محل شیار تست قرار می دهند، و چون در این وضعیت سرعت حرکت گاورنر از حد متعارف بیشتر می شود، گاورنر فعال شده و آسانسور پاراشوت می کند.
کنترل شماره گذاری سیم های تابلوکلیه تست های مربوط به فرمان های صادره (تابلو)تست کلیه ترمینال ها و سربندی ها و محکم بودن آنها ،تست چراغ های زیگنال تابلو برق و کلید اصلی ،تست فیوزها(مناسب بودن با جریان موتور)،تست ارت کلید اصلی و انتقال آن به کابین
در زمان بازرسی آسانسور مهمترین موارد کنترل و تست داخل چاه آسانسور:
البته موارد دیگری نیز در مراحل بازرسی بالابر و کنترل آسانسور وجود دارد، که امیدوارم دوستان و همکاران و مخصوصا” شرکتهای بازرسی نسبت به اطلاع رسانی آن اقدام نمایند.
در بازرسی آسانسور تست کنترل بار آسانسور تعیین می کند که آیا یک سیستم آسانسور می تواند حداکثر ظرفیت بار مورد نیاز خود را با حداکثر سرعت تعیین شده در حین انتقال حمل کند. تست بار حرکت کابین آسانسور را در هر دو جهت بررسی می کنند. در تست های فنی آسانسورها مهندسین همچنین بررسی می کنند که آیا طناب ها در موقعیت مناسب باقی می مانند ، ترمزها در هنگام اعمال وارد می شوند و آیا آسانسور در فاصله صحیح طبق کدهای اعمال شده توقف می کند یا خیر! تست کنترل بار شامل آزمایش های بار کامل در ظرفیت هایی است که ۲۵% بیش از بالاترین ظرفیت نامی بار سیستم آسانسور مورد نظر است. به عنوان مثال اگر یک آسانسور دارای ۴۰۰۰ پوند به عنوان حداکثر وزن باشد ، آزمایش ظرفیت ۵۰۰۰ پوند را بررسی می کند. ساخت و ساز آسانسور در اینجا نقش مهمی ایفا می کند. فضای داخلی آسانسور ساخته شده با فولاد یا پانل های گرانیتی تقویت شده وزن خود را به سیستم اضافه می کند و این امر هنگام درخواست برای رتبه بندی بار و انجام آزمایش بار نهایی مورد توجه قرار می گیرد.
هدف از تست کنترل آسانسور تعیین این است که تجهیزات مکانیکی می توانند حداکثر بار خود را با حداکثر سرعت خود بلند کرده و جابجا کنند بدون آنکه ایمنی افراد در آن به خطر بیافتد. کشورهای مختلف می توانند پارامترهای متفاوتی برای تجزیه و تحلیل آزمایش بار روی آسانسور داشته باشند ، با این حال ، هدف ثابت است. به عنوان مثال ، برخی از شرکت های خدمات آسانسور آزمایش بار را با حداکثر وزنی که آسانسور می تواند تحمل کند ، انجام می دهند.
از سوی دیگر ، برخی این آزمایش را با قرار دادن ۱۲۵% بار بیشتر در آسانسورها و بررسی عملکرد انجام می دهند. تست کنترل بار همچنین با حرکت آسانسور بدون هیچ باری در حداکثر سرعت انجام می شود تا نتایج را مقایسه کنید. برای انجام آزمایش بار ، مهندس آسانسور تجهیزات را در هر جهت کار می کند و می بیند که آیا طناب ها در موقعیت مناسب می مانند ، ترمزها خوب کار می کنند و آسانسور در فاصله صحیح طبق کدهای اعمال شده توقف می کند.
تست فنی آسانسور و بازرسی بالابر به روش‌های مختلفی انجام می‌پذیرد، به همین دلیل نام‌های متفاوتی نیز دارد. ما مهمترین انواع تست آسانسور را در ادامه معرفی می‌کنیم:
سرعت متعادل آسانسور در جابه‌جا کردن افراد بسیار حائز اهمیت است. گاهی امکان دارد که این تعادل برهم بخورد و آسانسور سریع‌تر همیشه حرکت کند. در این حالت، پاراشوت یا ترمز ایمنی آسانسور به میان می‌آید تا از خطرات احتمالی جلوگیری کند. وظیفه پاراشوت به‌عنوان ترمز اضطراری آن است که حرکت کابین را متوقف کند و مانع سقوط آسانسور شود.
برای انجام این تست، باید با استفاده از نیروی الکتروهیدرولیکی بخش پاراشوت جدا و سپس باز شود و از طریق فنرهای فشاری عملکرد آن مورد ارزیابی قرار بگیرد.
برای تست ترمز باید حرکت آسانسور را بر روی دور تند و سریع تنظیم کنید. برای این کار نیاز است تا سیم‌های بخش برقی و مغناطیسی ترمز گیربکس جدا شوند. هنگامی که آسانسور بر روی دور سریع باشد، موتور گیربکس از حرکت بازمی‌ایستد. پس از این، مدار فرمان از این عدم حرکت آگاهی می‌یابد و موجب قطعی برق آسانسور خواهد شد.
وظیفه کنترل بار تنظیم جریان ورودی به موتور آسانسور است. برای تست آسانسور در این بخش، باید جریان مصرفی تنطیم شده مورد ارزیابی قرار بگیرد. به این صورت که از طریق وسایل الکترونیکی به‌خصوص وسایلی با جریان‌های قوی می‌توان در عملکرد کنترل بار خلل وارد کرد.
انجام تست مکرر باتری یک مسئله مهم است. دلیل آن به نقش باتری بازمی‌گردد. باتری آسانسور یک سیستم اضطراری برای رساندن کابین به منطقه‌ای امن در هنگام قطعی برق است. در حقیقت باتری یک مکانیزم نجات فوری کابین در زمان‌های قطعی برق محسوب می‌شود.
حال عملکرد باتری چگونه ارزیابی خواهد شد؟ متداول‌ترین راه برای تست باتری آسانسور، قطع کردن برق به‌صورت آزمایشی است. از طرفی می‌توان با استفاده از کنترل بار، جریان برق روانه شده به سمت موتور آسانسور را کاهش داد و از این طریق، نحوه عملکرد باتری را سنجید.
برای ارزیابی سیم بکسل، ابتدا باید تعادل کابین و وزنه تعادل آسانسور را در بازرسی آسانسور چک کنید. اگر این دو بخش از بالانس و تعادل برخوردار بودند، می‌توان به سرخوردگی سیم بکسل نیز پرداخت. فردی که این تست را انجام می‌دهد، باید به‌خوبی به بخش‌های آسانسور مسلط باشد.
منظور از تست بالانس این است که بدانید آیا میان کابین آسانسور و وزن تعادل بالانس و تنظیمی وجود دارد یا خیر. برای این کار باید به اندازه نصف ظرفیت سنگینی آسانسور را با افراد پر کنید؛ سپس وزنه تعادل و کابین آسانسور را همتراز و هم‌سطح کنید و میزان بالانس آنها را در موتورخانه مورد ارزیابی قراردهید.
لازم بذکر است دو نوع گواهینامه استاندارد برای آسانسورها وجود دارد :
برای گرفتن گواهینامه اولیه آسانسور (ساختمان های نوساز)، لازم است مدارک ذیل جهت پیگیری به شرکت نصب کننده آسانسور تحویل داده شود .
– کپی از
صفحه اول پروانه ساختمان
پشت و رو کارت ملی متقاضی پروانه
صفحه اول شناسنامه متقاضی پروانه
ممکن است آسانسور شما قدیمی باشد ، یعنی نصب و راه‌اندازی آن به زمانی برگردد که هنوز استاندارد سازی آسانسور اجباری نبوده ( قبل از سال ۱۳۸۳) و بدون گواهی استاندارد اخذ پایان کار ساختمان ممکن بود، در صورت درخواست متقاضی پروانه ساختمان می توان پیگیری های لازم را با مدارک ذکر شده بالا انجام داد .
نکته ای که وجود دارد از بابت آسانسورهای قدیمی بدون پروانه ساختمان دولتی می باشد، که با جایگزین شدن قبض برق محل نصب آسانسور مشکل مرتفع شده و در صورت رعایت استانداردها اخذ گواهینامه قابل پیگیری می باشد .
در سناریوی دیگر ممکن است که گواهی اولیه را داشته باشید یعنی در سال های گذشته اخذ شده باشد، اما اکنون می‌خواهید به طور ادواری استاندارد آسانسور(گواهی سلامت فنی آسانسور) را بگیرید. این خصوصا در ساختمان های پر رفت و آمد وجود دارد و مسئولیت سنگینی در قبال حفظ ساکنین از لحاظ جانی و مالی و ایمنی بر عهده مدیر یا صاحبان ساختمان می گذارد که با عقد قرار داد با شرکت معتبر آسانسوری و تحویل مدارک ذکر شده قابل پیگیری و انجام خواهد بود.
مدت زمان گرفتن گواهینامه اولیه بین ۲۰ تا ۳۵ روز و استاندارد ادواری بین ۱۰ تا ۳۰ روز است، لازم بذکر است زمان مد نظر جهت گرفتن گواهینامه به المان هایی از جمله کارهای ساختمانی که توسط کارفرما انجام می شود و شرکت بازرسی بستگی دارد و امکان کوتاه شدن زمان اخذ گواهینامه آسانسور نیز وجود خواهد داشت.
دو نوع استاندارد آسانسور وجود دارد که هر مالک و یا مدیر ساختمان باید اقدام به اخذ آن کند .
بعد از اتمام نصب آسانسور، آسانسور توسط کارشناس مربوطه بازبینی می شود و معیارهای مختلفی از جمله ایمنی و عملکرد سالم بررسی می شود و در صورت نبودن مشکل گواهینامه استاندارد اولیه صادر می شود. بعد از اینکه گواهی استاندارد اولیه دریافت گردید می توانید برای ساختمان خود اقدام به دریافت گواهی پایان کار کنید و در صورت نداشتن استاندارد اولیه، به هیچ وجه گواهی پایان کار صادر نمی گردد. توجه کنید که دریافت این استاندارد ضروری می باشد و قبل از اینکه آسانسور در ساختمان مورد استفاده قرار گیرد این گواهینامه باید دریافت شود.
طبق قانون هر مالک ساختمان برای دریافت پایان کار ساختمان نیاز به اخذ استاندارد آسانسور است . گواهی استانداردی آسانسوری که برای گرفتن پایان کار ساختمان صادر می شود استاندادر اولیه آسانسور می باشد .
بعد از دریافت استاندارد اولیه برای آسانسور و دریافت پایان کار ساختمان , استاندارد دیگری است که باید به صورت سالانه برای آسانسور صادر شود تا از استاندارد بودن آسانسور ساختمان اطمینان حاصل شود , که همان بازرسی ادواری آسانسور جهت اخذ گواهی سلامت فنی آسانسور است. گواهی استاندارد ادواری آسانسور به منظور اطمینان داشتن از سرویس و نگهداری آسانسور در طول سال در نظر گرفته شده است . در اصل با داشتن گواهی استاندارد ادواری نشان داده می شود که آسانسور به صورت منظم از سرویس و نگهداری کامل برخوردار است و کوتاهی در این مورد نشده است .
هر آسانسور باید حداقل سالی یک بار توسط کارشناس مجرب مورد بازرسی آسانسور و یا بازرسی بالابر مورد بازبینی قرار گیرد و در صورت نبود مشکلی در ایمنی و عملکرد آسانسور، استاندارد ادواری صادر می گردد. انجام به موقع سرویس و تعمیر دوره ای آسانسور تاثیر بسزایی در دریافت استاندارد ادواری دارد.
منظور از استاندارد آسانسور چیست؟ منظور از استاندارد آسانسور باید ها و نباید هایی می باشد که برای آسانسورهای باری، مسافری و … تبیین می شود تا از افراد و وسیله ها در مقابل خطرات مختلف از جمله سقوط حفاظت کنند. طبق این استانداردها در تولید و نصب باید اصول و قوانینی رعایت شود تا در حین کار دچار اختلال نشود و خسارت های جانی و مالی کاهش پیدا کند.
برای دریافت استاندارد مراحلی را باید طی کرد که در زیر به صورت کلی به آنها اشاره می کنیم :
برای دریافت گواهی استاندارد آسانسور چه مدارکی مورد نیاز می باشد؟
تصویر قرارداد سرویس و نگهداری از طرف شرکت نصاب تهیه می شود
نکته مهم :
توجه داشته باشید که دریافت گواهی نامه استاندارد ممکن است به دلیل تایید نشدن برخی از موارد خسته کننده باشد لذا بهتر است قبل از اقدام به اینکار تمامی موارد را رعایت کنید . و قبل از اینکار از یک شرکت معتبر آسانسور در خواست کنید تا تمامی ایرادات فنی و … را برای آسانسور شما رفع کند تا بازرس در زمان بازرسی آسانسور و یا بازرسی بالابر در اولین حضور دستگاه را تایید نماید .
(2 votes, average: 5,00 out of 5)
Loading...
